Friday, December 18, 2015

روزهای بهانه و تشویش، روزگار ترانه و اندوه، روزهای بلند و بی‌فرجام، از فغان نگفته‌ها انبوه

بسیار طولانی وَ مربوط به دو ماه پیش
"میشل فوکو"

بنا داشتم تمام روزو بخوابم. قرص و شربت خورده بودم و سرم گیج خواب بود و بینی‌م کیپ شده بود و زیر پتو به نظر امن‌ترین جا می‌رسید. برای قرار کاری به‌م زنگ نزده بودن و شیر داغ و دارچین‌ام هم قلپ قلپ نوشیده بودم و تا شب یه‌تِک می‌رفتم... که پارسا رسید. برادرم به قرارِ آوردن بچه نظم و ترتیب نمی‌ده تا عادت نکنیم و هر بار برامون تازگی داشته باشه. پرسیدم چیزی خورده؟ وقتی می‌گه نه وقت نشد چیزی نخورده، خوشحال می‌شم و می‌فهمم عملیات خریدن یه جفت کیک و شیرکاکائو و خوروندن‌اش به بچه رو، که در نظرش تنها کاری ست که از یه پدر دلسوز و وظیفه‌شناس بر می‌آد انجام نداده و می‌تونم خودم برا پارسا یه چیزی درست کنم.
لباساش رو که یه خروار می‌شدن کم کم از تن‌اش در آوردم و وقتی بالاخره تموم شد گفتم برو دستات رو بشور. دیدم داره با دستکش می‌ره تو دستشویی. گفتم در آر دستکشات رو که اخم کرد گفت نمی‌خوام. گفتم چطور با دستکش می‌خوای دستات رو بشوری؟ گفت خب نمی‌شورم، تو مدرسه شسته‌م تمیز ان. گفتم پس کجا داری می‌ری؟ گفت بابا شاش دارم داره می‌ریزه. همیشه تا لحظه‌ی آخر صبر می‌کنه و اون قدر هم با آرامش صبر می‌کنه که انگار نه انگار. دیده شده حتی نزدیکای ریختن جیش تازه به سخنرانی کردن می‌افته. یه بار اون قدر صبر کرد و حرف زد و خندید که چند قطره افشوند به شلوارش و به مبل. خوشبختانه برای حفاظت مبل‌ها از دست این و ماهی و نادی، سوختگی‌های حاصل از فشفشه‌هاشون، جیشاشون، غذای بالاآمده از معده، دست پفکی، اسمارتیز لهشده وَ بسیاری دیگر... روکش‌های برزنت‌مانند براشون دوختیم لذا اغلب اوقات خودمون رو از دیدن چارخونه‌ی قشنگ‌شون محروم می‌کنیم ولی خوشحال ایم که سالم می‌مونن و چار تا مهمون اگر بیاد می‌تونیم عرضه‌شون کنیم.

پرسیدم امروز تو مدرسه چی خوردی؟ با بغض (سه‌سوته بغض می‌کنه) گفت دوباره لقمه‌ی نون پنیر، حالام دیگه از نون پنیر به هم می‌خوره. گفتم خب به مامانت بگو چیزای دیگه بذاره لای نون. یه بار الویه، یه بار ماکارانی بذاره... انقد لقمه‌ش خوشمزه می‌شه. چون تو غم و اندوه سرش رو انداخته بود پایین و می‌دونست تا ابد محکوم به لقمه‌ی نون پنیر شده صداش رو برد بالا و با فریاد گفت نمی‌شه نمی‌شه، اعصاب‌ام رو خورد کردی. هر وقت داره غر می‌زنه ما باید حرف نزنیم و بذاریم غراش تموم بشه وگرنه به‌مون می‌گه احمق و نفهم و روانی. گفت چرا نمی‌فهمی من ناراحت ام؟ (آخه همیشه م خسته و ناراحت ای که)... من دوست دارم تو مدرسه آش رشته و ماکارانی و ساندویچ کالباس بخورم. گفتم خب بخر، به بابات بگو پول بده بتونی بخری. گفت نمی‌ذاره بخرم، می‌گه مسئله پولش نیست غذاشون خوب نیست (مامان باباش برای این که از غذاهای غیر خونگی متنفر بشه اراجیفی براش گفته‌ن که من شرم دارم تو وبلاگ به‌شون اشاره کنم. بهترین موردش این بود که قارچ‌های توی پیتزاها چشم گربه ست). یهو ناراحت‌تر شد و ادامه داد اون یه بار هم که خریدم این شایان بی‌شعور اومد گفت دو تا قاشق بگیر با هم بخوریم. ظاهراً معضل "تغذیه چی آوردی؟" و "چی داری می‌خوری؟" که اون زمونا باهاش دست به گریبون بودیم همچنان وجود داره و بدتر هم شده. دونه دونه قیمت غذاهای بوفه‌شون رو پرسیدم. گفتم خب پول توجیبیات رو جمع کن هفتهای یکی دو بار بخر که نخوای هر روز لقمه ببری. فهمیدم کسی به‌ش پول توجیبی نمی‌ده و هر بار چیزی می‌خواد باید بیاد توضیح بده بعد پول بگیره واسه فرداش. سخت ناراحت شدم. گفتم خودم با بابات صحبت می‌کنم هر روز پول توجیبی به‌ت بده، بعد تو جمع کن هر چی خواستی بخر. یهو دوباره یادش افتاد و ماجرای خریدن ماکارونی و این که آخرش چند نفر اومده‌ن ریخته‌ن سرش و به خودش هیچ چی نرسیده رو همراه با سیلابی از اشک و فریاد نهفته در سینه تعریف کرد. ظاهراً به‌ش خیلی بر خورده بود و سیر هم نشده بود. حسابی که داد کشید و گریه کرد و خالی شد بالاخره اومد تو آشپزخونه. یه لیوان شیرعسل گرم به‌ش دادم و یه تیکه نون تافتون گرم کردم و با کوکو سیب‌زمینی که از دیشب مونده بود براش گذاشتم. هی دست از خوردن می‌کشید تا برام یه چیزی تعریف کنه. داشت ازم می‌پرسید می‌دونی مادر امیرعباس تو تلگرام برای معرفی خودش... یعنی خودش، نه امیرعباس... خودش
من: خب...
ببین می‌دونی مادر امیرعباس برای معرفی خودش، یعنی برای معرفی خودش، خودش ها، نه امیرعباس...
خب...
گیر کرده بود سر این که خودش در جمله می‌تونه به هر دو دلالت داشته باشه؛ مادر امیرعباس و خود امیرعباس و نگران بود که آیا من متوجه می‌شم یا نه.
گفتم خب مادر امیرعباس تو تلگرام خودش رو چطور معرفی کرده؟ گفت با "یا ضامن آهو"... ریسه رفت از خنده.
الکی پرسیدم مگه تو تلگرام داری؟ خب من هم اد کن. گفت نه تو تلگرام مامان‌ام دیدم. یه فیلم هم از مهمونی خودش فرستاده، توش داره این طوری این طوری می‌رقصه. از صندلی رفت پایین و ادای رقصیدن در آورد که شباهت زیادی به رقصیدن سوزان روشن داشت.
من هم خنده‌م گرفت. بعد گفت یکی دیگه م هست خودش رو با یا اسبِ آهو معرفی کرده. بعد چند تا از معرفیای خودساخته‌ش رو ردیف کرد. یکی‌ش این بود؛ یا آدم یا دریا.
گفتم ضامن یعنی کسی که ضمانت می‌کنه. به آدما می‌گن ضامن. اگر می‌خوای بگی اسب باید جای آهو بیاری‌ش. بعد پرسیدم می‌دونی ضامن آهو لقب کی اه؟ گفت حسین؟ گفتم نه رضا. حالا داستانش رو برات میگم. گفت شعری که امروز یاد گرفتم رو بخونم؟ گفتم بخون. +

هنوز کوکو رو نخورده ازم قول گرفت بعد از ظهر غذای کُره‌ای بخوریم. این غذا رو چند سال پیش که پیگیر سریالای کره‌ای فارسی وان بودم اختراع کرده‌م. یه سوپ درست می‌کنیم و توش نودل می‌ندازیم. کنار کاسه‌ی سوپ و نودل یه پیاله ماست هم می‌ذاریم چون امکانات محدودی داریم و نمی‌تونیم مثل کره‌ایا بیست تا پیاله مخلفات و کیمچی و تربچه‌ی ساطوری واسه هر نفر ردیف کنیم. از اون ور برنج شفته‌ی دم‌کشیده رو می‌ریزیم تو کاسه و با قاشق فشارش می‌دیم تا حسابی به هم بچسبه و یکپارچه بشه. یه قاشق سوپ می‌خوری، یه قاشق ماست، یه قاشق برنج شفته وَ آخر هر راند چند رشته نودل نیم متری رو دور چنگال می‌پیچی و تناول می‌کنی. گفت با اون قاشقای ژاپنی که تو فیلمای چینی نشون می‌ده باهاشون غذا می‌خورن بخوریم؟ تمام کشورا رو تحت نظر گرفته بود. گفتم باشه. اتفاقاً یه بسته از این چوب‌ها از شمال خریده‌م و بیشتر از همه مورد توجه پارسا واقع شده. قرمز اند و روشون اژدهای طلایی داره.
مامان‌ام هم از راه رسید و گرفت رو مبل اون وری دراز کشید و خوابید. من هم رو مبل این وری خوابیدم و پارسا م رو مبل وسطی نشسته بود کارتون می‌دید. هی وسط خوابیدن‌مون یکی‌مون با خمیازه می‌گفت چرا این جوری شدیم هی می‌خوابیم؟ و بعد به چرتی دیگر فرو می‌رفتیم. بعد از باب اسفنجی داشت پاندای کونگ‌فوکار می‌داد. خیلی بامزه بود و وسط چرت رخوتناک‌مون می‌چسبید. پاندا یکی دو بار اشتباهی به تمساحه گفت سوسمار، تمساحه به‌ش بر خورد گفت من تمساح ام، پوزه‌هامون فرق داره.
مامان‌ام دوباره تازگی موهاش رو کوتاه کرده. موها رو با دست جمع کرده عقب و قیچی‌شون کرده. کاری که چند باری از من هم سر زده و ظاهراً حرکتی ژنتیکی ست. اتفاقاً چقدر خوب شده اصلاً معلوم نیست آرایشگاه نرفته. می‌گه هر چی هم بگی باز آرایشگرا اون قد که می‌خوای کوتاه نمی‌کنن. من خودم گرفتم تا هر جا تو دست می‌اومد کوتاه کردم. خسته نباشید گفتم به‌ش چون واقعاً به نظرم کار سختی می‌آد. بعضی وقتا شباهتایی بین رفتارای خودم و پدر مادرم پیدا می‌کنم که غرق تعجب می‌شم. قشنگ یه بخش از اونا تو آدم دارن زندگی می‌کنن و با آدم بالغ می‌شن و حتی اگر به زور سعی کرده باشیم ازشون خلاص بشیم نشده، حتی اگر از بعضی چیزهایی که متعلق به ژنوم و میراث پنهان اونا ست بیزار ایم ولی ظاهراً دلیل نمی‌شه که حمل‌شون نکنیم. یه جور اجبار ژنی و پیوند حسی و عاطفه‌ی دست اول بین آدما و بچه‌هاشون هست که در هر حال نادیده‌گرفتنی نیست و با هیچ چیز هم قابل قیاس نیست. هفته‌ی پیش رفتم خونه‌ی پدرم رو مرتب کنم و از شباهت اون جا به اتاق برادرم جا خوردم. هی می‌زدم پشت دست‌ام می‌گفتم پس بگو سعید به کی رفته... گرچه فقط اون نیست. همگی آشغال‌جمع‌کن ایم ولی فقط به آشغالای دیگران می‌گیم آشغال. آشغالای شخصی‌مون یه روزی لازم می‌شه.
این همه سال ما تو خونه هم‌وادار بابام بودیم و از اون ور کاری نداشتیم انباری و پارکینگ رو به چه روزی انداخته، برا همین نتونسته بود خود پنهانش رو چنین بی‌پرده علنی کنه ولی حالا هر چی بود و نبود رو آورده بود تو خونه. برادرم هم که برای عمل رفت بیمارستان (باز هم معضلی ژنتیکی رو شاهد هستیم... تا بیمارستان خِرکش کردن‌اش... مگه می‌رفت؟) از عوامل نفوذی خواستم کلید اتاقش رو به یه بهونه‌ای بگیرن بیارن. ریخت و پاش‌ها از زیر در اتاق نشت کرده بودن به راهرو وَ این خود نوید روز نو نبود بلکه مجید بود (مواظب باش موقع خندیدن روده‌هات پخش زمین نشه دلاور). از دم در اتاقش همین طور خم می‌شدم و ابزار و اسباب و آشغال جمع می‌کردم تا بالاخره بعد از یک ساعت به محوطه‌ی تخت و زیر تخت رسیدم و دو روز همون حوالی اتراق کردم تا کارشون تموم بشه. حالا دیدم بابام هم همون کار رو کرده. چون پدرم متولد همون سالی ست که شجریان به دنیا اومده و با هم هم‌سن اند همیشه ناخودآگاه این دو تا رو با هم مقایسه می‌کردم. از پول و شهرت که بگذریم دل‌ام می‌خواست بابام هم عین شجریان موهاش رو سشوار بکشه و همچین عطر و اودکلن بزنه که بوش از تو عکس هم بیاد. دستمال گردن و کراوات ببنده (لاقل یه بار میبستی مرد) و کت شلوارای شیک بپوشه و به گل‌کاری و گذروندن وقت در باغ و باغچه و رسیدن به سر و وضع چمن و گیاه علاقه نشون بده ولی در عوض چی دیدم و داشتم می‌دیدم؟ هر گوشه تلی از لباس‌ها و وسایلی که هرگز استفاده نشده نمی‌شه و نخواهد شد مشاهده می‌شد که یه جفت جوراب گولّه‌شده زینت‌بخش هر کدام از این هِرَمِین بود. اون قدر جا نبود که همه‌ی مبلا رو بخوابونه زمین. در مرکز هال مبل سه‌نفره رو وایسونده بود و پشت‌اش سنگر گرفته بود. اول یه نارنجک دستی پرت کردم و اون پشت رو ترکوندم چون نمی‌دونستم اگر از خاکریز عبور کنم با چی مواجه می‌شم. ممکن بود اون پشت یه تانک مخفی کرده باشه. از محل استقرارش یه باریکه راه به سمت آشپزخونه و اتاق و حموم و دستشویی باز مونده بود و ظاهراً اگر به خودش بود تا سال‌ها همون وضعیت رو حفظ می‌کرد. نمای کف آشپزخونه هم مثل همه‌ی سال‌های خوب عمرش و عمرمون با تصویر یه تیکه موکتِ بی‌دلیل، زشت و بدرنگ با لبه‌های کج و ناصاف داشت به فنا می‌رفت (دلیل نفرت‌ام از موکت). همراه با نعره‌هایی که حاکی از خشم و تعجب (بیشتر، تعجب از قدرت ژن در روند تکامل تا چیز دیگه) بود حمله کردم سمت موکت. جمع‌اش کردم اومدم برم بذارم بیرون که گفت نه نمی‌ذارم بذاری بیرون، بالاش پول رفته. استغفرالله گفتم و لوله‌ش کردم چپوندم پشت یکی از مبلا. مبلا رو از حالت استون‌هنج خارج کردم و خوابوندم زمین و تا جا بود دور هال چیدم و کف آشپزخونه و تو و بیرون گاز رو حسابی شستم. مامان‌ام هم سریع روی یکی از مبلای مستقرشده دراز کشید و به خواب رفت. گاهی چرت‌اش می‌پرید و با چشم نیمه‌باز اوضاع رو از نظر می‌گذروند و خبررسانی می‌کرد؛ باز دستات درد می‌گیرن شب خوابت نمی‌بره. بابام هم هی می‌گفت بیا بشین خسته نکن خودت رو. فکر می‌کرد نمی‌شنوم و هی صداش رو می‌برد بالاتر. آخرش عربده کشید که؛ گل مریم با شما م. این لقب رو از زمان نوزادی‌م نشنیده بودم لذا همراه با سابیدن قطرات سفت‌شده‌ی روغن نارنجی که کاشیا رو خال خالی کرده بود بغض گلوگیری هم به سراغ‌ام اومد. به این فکر کردم که یعنی مادر پدرم تا کی زنده اند و تا کی می‌تونم اخبار دست اول و صدای رعدآساشون رو بشنوم؟ بعدش چی می‌شه؟ خودم کی می‌میرم؟

من رفتم سراغ غذای کره‌ای، پارسا هم نشست مشق بنویسه ولی دو دقه یه بار می‌اومد تو آشپزخونه ببینه من کجای کار ام. گفت اون موتوریه که اون روز گفتم، می‌دونی اهل کجا ست؟ گفتم والنتینو روسی؟ گفت آره می‌دونی که صد بار برده؟ مثل گزارشگرا گفتم صد تا برد داره تو کارنامه‌ش؟ ایول آفرین. گفت آره، گفتم ایتالیا. گفت تو رفتی ایتالیا دیدی‌ش؟ گفتم چه جالب که پرسیدی اتفاقاً دیدیم‌اش ولی دیروقت بود من هم روم نشد ازش بپرسم شما والنتینو روسی هستی یا نه ولی خودش بود. گفت امضا م گرفتی؟ گفتم نه دیگه نصفه شب بود اون هم داشت رانندگی می‌کرد نشد امضا بگیرم. گفت این دفعه رفتی ازش امضا بگیر که گفتم می‌گیرم. گفت ایتالیاییا چه جوری حرف می‌زنن؟ گفتم مثلاً به سلام می‌گن بونجورنو و با دست‌ام اداشون رو در آوردم. بخوان والنتینو روسی بگن می‌گن والنتینّو روسّی. گفت آهان فهمیدم.
تقریباً تمام پاییز و زمستون و بخش وسیعی از بهار و تابستون سرماخورده ست. من می‌دونم چرا، خیلی هم تقلا می‌کنم مشکل رو حل کنم ولی فقط دست من نیست و متأسفانه والدین مثل همیشه جلوتر از من (سوپر وُمَن فور هلپینگ اند سِیوینگ چیلدرن) ایستادهن. با هم غذای کره‌ای‌مون رو خوردیم. شب شده بود ولی درواقع ساعت تازه شیش بود. لعنت به‌ش. کی بشه این ایده‌م رو اجرا کنم و هر جا خورشید و تابستون می‌ره من هم دنبال‌شون برم. مثلاً این موقعا پا شم برم خونه‌ای که دارم تو اهواز، دزفول، بوشهر، خط استوا، برزیل، هاییتی، شرم الشیخ.
پارسا گفت پایینیا هستن؟ گفتم فکر نکنم. گفت بیا فوتبال. اومدم برا بکراند بازی موزیک بذارم و دیدم هنوز حال و حوصله‌ی باب دیلن رو ندارم و اگر صداش به‌م بخوره پرپر می‌شم. صفحه‌ی لئونارد مئونارد هم انقد گذاشته‌م قُر شده. خیلی بابی رو دوست دارم. به عکسش که روی جلد رو زیبا کرده بود گفتم می‌دونی که هیچ کس برا من تو نمی‌شی و پدر مادر موسیقی هستی از نظر من، ولی با این حال تو فازت نیستم وَ این شاید تقصیر خود تو ست. ساکت موند.
همیشه ناراحت بودم و هستم که چرا تو دنیای هنر تقلید وجود داره ولی این بار با شعف یکی از صفحه‌های داناوان رو گذاشتم؛ تقلید مو به مو از صداسازی و مدل خوندن و ترانه‌سرایی و آهنگسازی باب دیلن ولی تو یه پکیج جدید با یه صدای به هر حال متفاوت که روح آثار رو به خوبی درک وَ سپس تقلید کرده. مثل این که برا فیلمت دنبال بازیگر باشی بگی یکی می‌خوام مثل رابرت دونیرو ولی نه خود دونیرو. وقتی کشش اصلیه رو نداری باید یه بدلیِ خوب پیدا کنی. مثلاً قندت بالا ست و اگر رابرت دونیرو بخواد جلوت شیرین‌زبونی کنه، ممکن هست اُوِردوز کنی بنابراین از جایگزین‌اش استفاده می‌کنی. ایده‌ی خوبی اه. اتفاقاً تمیزترین صفحه‌ای که دارم ظاهراً مال داناوان اه، بدون هیچ پرز یا خش. گذاشتم و در دم یاد روزایی افتادم که باب دیلن رو کشف کرده بودم. موسیقی‌ای که به‌ش علاقه داری هر حسی که داری رو صد چندان قوی‌تر می‌کنه و آدم بیشتر اسیر حالی می‌شه که توش گرفتار شده. اگر شارژ باشی شارژتر می‌شی. اگر در اندوه غوطه‌ور باشی غرق می‌شی.
ظاهراً تو فاز دویدن بوده‌م و فکر می‌کرده‌م آدم اگر بدوئه می‌رسه. باب دیلن می‌ذاشتم و گاهی اوقات جلوی آینه شروع می‌کردم به دویدن. در حال دو نزدیک آینه می‌شدم و باز عقب می‌کشیدم و کمی چپ و راست می‌شدم و باز جلو عقب می‌رفتم. انگار یه دوربین داره از جلو ازم فیلم می‌گیره. دوربین ثابت بود و من جام رو بین کلوزآپ تا لانگ‌شات عوض می‌کردم. اندازه‌ی یک کیلومتر (یه کم کمتر) جلوی آینه می‌دوییدم. سعی می‌کردم بدون دخالت دست از شیشه آب بخورم و می‌دیدم که می‌تونم. خودم رو می‌نداختم تو ریاضت و یک هفته جز دونه‌ی سویا چیزی نمی‌خوردم و موسیقی باعث می‌شد دائم سیر باشم. همه‌شون لذت‌بخش بود. تجربه مثل سفر بود. اون زمانا از خودم می‌پرسیدم می‌شه غیر از این‌جا، این اتاق... جایی بود؟ اصلاً می‌خوام جای دیگه‌ای باشم یا دارم از کشیدن حبس تو زندانی که توش ام کیفور می‌شم؟ آدم خر است و هر از گاهی درگیر این جور سؤالات می‌شود (سلام الاغ). خوبی‌ش اون جا ست که علایق آدم قشنگ می‌کشونت‌اش به سمتی که باید، برای همین تو سطحی که ما داریم زندگی می‌کنیم عشق و علاقه همیشه محترم یا لااقل فصل‌الخطاب بحث اه. اگر بگی به چیزی علاقه دارم، دوست دارم فلان کارو بکنم ول‌ات می‌کنن یا اگر گیر هم بدن آخرش می‌گن ول‌اش کن دوست داره ولی اگر حرف از اعتقاد بزنی و واقعاً اعتقاد داشته باشی، خودت و همه پاشون گیر اه برا همین از آدما معتقد و مؤمن در نمی‌آد ولی دوستدار تا دلت بخواد.

دیگه چون حسابی به اصالتش شک داشتم به نظرم اومد داناوان شعرِ "جواب داره تو باد چرخ می‌خوره"ی دیلن رو با کمی جرح و تعدیل تبدیل کرده به "باد رو بگیرم" یا شکار کنم یا هر چی... واقعاً ربطی به هم نداشتن. منظورش این بود که اگر بشه باد گریزپا رو فرا چنگ آورد تو رو هم می‌شه، من خیلی دارم سعی می‌کنم ولی بد نیست خودت هم یه اقدامی بکنی ذلیل‌مرده. وقتی بارون مثل اشک از برگ‌ها آویزون می‌شه تو کدوم گوری هستی؟ صداش رو مثل دیلن تودماغی کرده بود. صدای قشنگ‌اش جوری به گوش می‌رسید انگار وزش یه هوای دندانه‌دار باشه که داره از روی ریل آهن فرسوده‌ای رد می‌شه. +
با خودم فکر کردم چه مسخره ست که چهل سال پیش یه جوون مشتاق این آهنگ رو نوشته و خونده و بعد یه کمپانی قبول کرده منتشرش کنه و با چه مشقت صنعت‌واری اون موسیقی روی شیارهای یه تیکه پی‌وی‌سی ضبط شده و حالا که لابد صدا و بدن پیرش افتاده‌ن تو سرازیری زندگی من دارم آهنگ‌اش رو گوش می‌دم و مثل قاضی بیرحمی بالا پایین‌اش می‌کنم و به خیال این که اون مقلد ماهری بیش نیست وَ اثرش بالذات ارزشی نداره مثل باد از کنارش می‌گذرم. انگار زمان و زندگی از ما ستمگران زبده‌ای می‌سازه در حالی که اگر خوب نگاه کنی ما همه مثل باد در عبور ایم و اگر زمانی مفتخر باشیم عملاً به "هیچ‌چی" مفتخر ایم.

چند تا گل زدم و چند بار هم توپ از دروازه‌م عبور کرد. گفتم دیگه بشین سر مشق. مثل همیشه و هر لحظه چند قطره اشک ریخت و گفت از مدرسه و درس خوندن متنفر ام. تو دل‌ام گفتم کی نیست؟ ولی به اون گفتم فکر کن یه جور تفریح اه... بلندتر گریه کرد و در حالی که آب دماغش راه افتاده بود گفت آخه تا کی باید درس بخونم؟ متنفر ام، می‌فهمی؟ راستش من می‌فهمم‌اش و اگر بچه‌ی من بود می‌گفتم نرو مدرسه، تا هر سنی دوست داشتی بگرد و بازی کن. اون موقعا که ما درس می‌خوندیم سرگرمیای نبود یا لااقل من سرگرمیای جز کتاب نداشتم و نمی‌شناختم. هیچ راهی جز درس خوندن نداشتم. سر دانشگاه هم با خودم تصمیم گرفته بودم اگر برای بار دوم هم کنکور بدم و اون جایی که می‌خوام قبول نشم می‌رم میکانیکی. حالا انقد ابزار سرگرمی دور و بر بچه‌ها هست که درس خوندن اون هم با سیستم زنگ‌زده‌ی آموزش پرورش فرقی با شکنجه نداره و اگر آدم باشی و قلب داشته باشی این کارو با بچه‌ت نمی‌کنی.
داشتم ظرف می‌شستم که باز از سر مشق پا شد اومد ازم پرسید از اون دستکشایی که پاره ست داری؟ شایان یه دونه خریده دستش می‌کنه. منظورش اونا بود که انگشت نداره. گفتم دارم ولی باید بگردم پیدا کنم. گفت الان می‌خوام، می‌خوام دست‌ام کنم مشق بنویسم. هر چی فکر کردم یادم نیومد کجا می‌تونن باشن. به‌ش قول دادم در اولین فرصت براش بخرم.
اول گفت ای بابا. بعد اضافه کرد؛ داشتی دل‌ام رو می‌شکستی ولی جلوش رو گرفتی.

می‌گن کیرکگارد گفته زندگی گره نیست که در جست و جوی گشودن آن باشیم. زندگی واقعیتی است که باید آن را تجربه کرد. حالا هر کی گفته حرف درستی زده. خب پس که این طور. اگر بخوام ذهنی تصویرسازی‌ش کنم نمی‌تونم از گره بگذرم ولی خب می‌تونم از باز کردن‌اش بگذرم. باید آدمی رو بکشم که داره روی طنابی پر از گره راه می‌ره ولی اونا جزئی از خود طناب و راه اند. یارو به هر گره که می‌رسه می‌شینه کنارش رو طناب با پاهای آویزون یه کم گریه می‌کنه و بعد با انگشتاش ابعاد گره رو بررسی می‌کنه و بعد سرپا می‌شه و به راهش ادامه می‌ده. گاهی که گره بزرگ‌تر از حد معمول باشه سرش رو می‌کنه توی گره و برای حضار شکلک در می‌آره. گاهی گره خیلی بزرگ اه و آدمه واردش می‌شه و توش دور می‌زنه. به‌به چه زندگی قشنگی سورن جون. حرف نزدی نزدی یهویی چی گفتیا...
پریروز بردم‌اش براش دستکش پاره خریدم... یه چتر هم با طرح انگری برد دید گفت پویان چتر داره... اصلاً دستکش نمی‌خوام چتر بخر... من رو خوب شناخته. خدا چین و محصولات ارزونش رو حفظ کنه... درود بر چین و چینی.

Thursday, November 19, 2015

ضر طالقانی

سوار تاکسی شدم برم صندوق حمایت از "یه مشت بدبخت مفلوک قیرخورده"... ببخشید... هنرمندان. تا نشستم راننده گفت سلام دخترم سلام باباژان گفتم سلام. از اینا بود که دائم الخنده هستن و حین صحبت کردن انگار که نه، واقعاً دارن می‌خندن و دندوناشون رو به نمایش می‌ذارن. شبیه بابام و عموم و باقی مردهای طائفه‌مون بود. کله‌ی گرد و موهای جوگندمی علی‌مطهری‌طور و ته‌ریش زبر جوگندمی و عینک و دندونای بزرگ و تیپ نامناسب - راحت ام توش. یه چیزی شبیه پارچه ملافه‌ای چندلاشده (که احتمالاً اون بوی بخورمانند از اون ساطع می‌شد) دور گردنش پیچیده بود و پایین‌اش رو داده بود تو لباس دکمه‌دار کرم رنگ‌اش که این حرکت ناحیه‌ی قفسه‌ی سینه رو شبیه تیوپ شنا کرده بود. پایین لباس رو هم به نوبه‌ی خودش داده بود تو شلوار خاکستری‌ش که کمر گشاد و چین‌چین‌اش با یه کمربند مشکی ساده روی شکم سفت شده بود. کفش‌اش هم ندید حدس زدم از همون کله‌پهن بی‌ریختا ست که بابام و تو چند تا عکس دیده‌م که میرحسین موسوی وَ همین طور باقی مردان میانسال و سالمند ایرانی می‌پوشن. این کفشا معرف ورود به دوره‌ی گذار وَ انتخاب و خریدشون از طرف مردان ایرانی به معنی تسلیم شدن اه... به طور کلی. طبق شرع و عرف در بدو ورود سن و وضعیت تأهل و درآمدم رو پرسید که با روی گشاده جواب دادم و کپی شناسنامه و کارت ملی‌م رو که برای این جور مواقع تهیه کرده و همراه دارم خدمت ایشون عرضه کردم.
مقصدم رو گفتم و گفتم آقا توروخدا خنده و شوخی و رفسنجانی و سیاست منطقه و حسین کرد شبستری تعطیل، عجله دارم، نیم ساعت دیگه می‌بندن می‌رن. مثل باقی مدتی که تو ماشین‌اش بودم خندید و گفت پس دربظت می‌رم باباژان. به شوخی (نه بابا شوخی ندارم من با کسی) گفتم نه مسافر بزنید، اون عقب سه تا جا هست. خنده‌ی شدیدی کرد، گفت خب مصافر هم می‌سنم ولی می‌خوام تو رو ضود برصونم. می‌خوام بگم یعنی مثل خسرو شکیبایی حرف می‌زد. مسیر بعد از هفت تیرم رو پرسید. گفت خب اون جا م می‌رضونمت... هفت تومن. گفتم نه مسافر بزنید. با ناز و عشوه گفت پنش تومن. خیلی جدی گفتم چار تومن. با خنده‌ی بلندی شیهه‌کشان گفت خب قبول، خیلی کم گفتی باباژان، (انگشتای دست چپ‌اش رو غنچه کرد) ولی چه جوری بگم این چار تومنی که گفتی به دل‌ام نشست. گفتم خب مسافر هم دیدید بزنید. گفت روزی رو خدا می‌رصونه. من به زن‌ام گفته‌م شما مطمئن باش من روزی چل پنچا تومن به‌ت می‌رضونم. هر جور شده ژور می‌کنم برات می‌آرم. تو تهران مضافر نباشه تو مزیر فرودگاه می‌زنم. خدا می‌رزونه، خب باباژان؟ گفتم تهران که مسافر ریخته. گفت نه همیشه. همه ژا خطیای خودش رو داره. اگر بخوای تو مسیرشون سوار کنی دعوا می‌شه. مصافرو از تو ماشین همدیگه می‌کشن بیرون سرش دعوا می‌کنن. چه وضعی شده. من خودم یه بار تو مصیری وایساده بودم سوار کنم یکی اومد گفت این‌جا وا نستا. گفتم خب می‌رم پلیس می‌آرم باباژان. صدا کردم گفتم جناب سروان گفت بفرمایید گفتم تشریف بیارید، این آقایون می‌گن من این‌جا وا نستم. حالا وقتی اومد طرف ترزید، گفت ایشون از دوستان ما ست. ما به‌شون ارادت داریم. دیگه من رو از دور می‌بینن تعظیم می‌کنن (شیهه‌ای کشید). کجا می‌خوای بری؟ گفتم صندوق اعتباری، برا بیمه. بیمه‌ی چی می‌خوای بشی؟ گفتم (لال شی پری) بیمه هنرمندان. گفت خدا رو سکر... همه‌ش کار این خانُم مهری ودادیان بود. خدا خیرش بده بیمه هنرمندان رو پیگیری کرد.
اون قدر قدیمی بود که هنرمند رو معادل آرتیست و آرتیست رو مساوی با بازیگر می‌دونست چون از همون لحظه فکر کرد بازیگر سینما م و من هم البته وا ندادم. چی کم دارم؟ ولی اون قدر سیر وقایع تند بود که اگر هم می‌خواستم براش توضیح بدم هنرمند هستم ولی شکر خدا و المنةُ ربی، ربطی به بازیگرا ندارم فرصتی نبود. ادامه داد؛ من خودم یه بار ساختمون بیمه بودم بالا سر میزم یهو دیدم یه صدای کلفت مردونه‌ای پشت سرم می‌گه ما اومدیم. بر گشتم هی سرم رو راست و چپ چرخوندم و دنبال یه مرد گشتم (بیچاره مهری ودادیان ناظر چه نمایش مسخره‌ای بوده). خانُم ودادیان گفت هی، دنبالش نگرد من بودم. می‌گم یعنی این جور پیگیر بود. همون جا باش ضوبط کردیم گفت آره، این بیمه هنرمندان رو داریم تأسیس می‌کنیم ان شالّا برا هنرمندان.
من با حالت یاللعجب یاللعجب ای جان جانان‌ام عجب ای جان جانان‌ام عجب داشتم خیره نگاه می‌کردم به همفری بوگارت-بیلی کریستال ملافه‌پوش و در دل می‌گفتم باز تاکسی‌ت رو درست انتخاب نکردی. حالا بکش، بکش... د بکش دیگه.
سر بلوار دو تا دختر عقب سوار شدن و بوی بدترین ادکلن تاریخ (ژیوانشی، ملهم از بوی آبگوشت خاطره‌انگیز ننه‌ی صاحب‌برند) به مشام رسید و از اون جا که مشغول صحبت با هم بودن ناچار باز من موندم و راننده.
سرش رو عین طوطی آورد پایین سمت راست (بابا جلوت رو نگا کن)، به دستام نگاه کرد گفت دستات رو این جوری نکن باباژان. به دستام نگاه کردم و گفتم یا خدا این به لاک لنگه به لنگه‌ی ما م کار داره. قبل از این که بخوام بگم این یکی دیگه به شما مربوط نیست گفت دستات رو این طوری تو هم قفل نکن، غم و ناراحطی می‌آره. دستام رو از هم باز کردم و خیره موندم به کف دستام. گفتم جدی؟ گفت آره باباژان. این چیزا تأثیر داره. همین قاضی‌هایی که سالای سال می‌شینن احکام ضد انسانی اعدام صادر می‌کنن، حکم به شکنجه و اعدام جوونا می‌دن برای این که بتونن از پس‌اش بر بیان مدت‌ها باید انگشتر با سنگ سیاه بندازن تو دست‌شون تا قسی‌القلب بشن. من قیافه‌م شبیه نه بابا شد برا همین گفت آره دخترم. ادامه داد اتفاقاً همین جا این ساختمونی که رد کردیم (به ناچار سرم رو چرخوندم عقب تا ساختمون رو یه نظر ببینم) یه وکیلی هست من چند بار رسونده‌م‌اش، فلانی، خیلی معروف اه. گفتم نمی‌شناسم. گفت جنایی‌ترین پروندهها رو می‌آرن پیش این... خیلی کار سختی داره... همه‌ش با این انگشترسیاها درگیر اه.
الناز شاکردوست رو شما باهاشون کار می‌کنین؟! در حالی که شبیهِ یا ابَالفضل العباس شده بودم خودم رو زدم به نشنیدن. خوبی‌ش این بود که اون قدر سرعت ارسال داده‌ها زیاد بود که محال بود بیش از دو ثانیه رو یه اسم یا موضوع بمونه. گفتم پروردگارا این پیر خرابات کیست که الناز شاکردوست هم می‌شناسه؟ بعد یادم اومد "کجای کار" ام و اتفاقاً همین ایشون باید الناز شاکردوست رو بشناسه. همین ابوالفضل پورعرب... یه بار تو گردنه‌ای تو مسیر، ماشینا رو وایسونده بودن واسه فیلمبرداری. باباژان دست‌ام رو گذاشته بودم رو بوق چون کار داشتیم باید می‌رضیدیم... دیگه خودژ شخضاً اومد ضراغ من، وسط ماشینا واستاد گفت مرام بذارین ما فیلمبرداری رو تموم کنیم (شیهه‌ای کشید و آب از دهان رفته رو به جوی باز گردوند) دیگه گفتیم خب. کمک کردیم فیلمبرداری‌ژون رو تموم کنیم ولی... می‌بینی دیگه مواد نابودژ کرد. شما کدوماشون رو دیدی کار کردی؟ به خدا پناه بردم و افزودم نه من با معروفا کار نکرده‌م. یه شوق و حسرت نهادینه‌شده‌ای از بی‌واسطه دیدن و اسم بردن و اظهار نظر و اظهار آشنایی با برادران و خواهران آرتیست داشت وَ یه دانش آماری تصنعی ولی عظیم و به درد بخور درباره‌ی تهرون و تهرون‌نشینا. یه جوری داشت به اسم و رسم همه نوک می‌زد که با ترس و لرز منتظر بودم اسم از مارتین اسکورسیزی یا به قول علیرضا جی‌جی سکورسسه هم بیاره.
به ساعت ماشین نگاه کردم و فهمیدم خیلی دیر شده و دیگه نمی‌رسم. این موضوع رو با راننده در میون گذاشتم. همون طور که حدس می‌زدم گفت باباژان دستات رو قفل کردی تو هم هی غضه می‌خوری. من به موقع می‌رضونمت. از رو ساعت نگاه کن. قول بت می‌دم چار دیقه دیگه اون جا ایم. گیر داده بود به دستام. من هم نمی‌دونستم با دستام چی کار کنم. راهی جز قفل کردن‌شون نبود مگر این که یه دست‌ام رو می‌گرفتم به دستگیره‌ی در با اون یکی هم می‌زدم پشت داآش‌مون.
تو ترافیک هفت تیر وایساد و دخترا در حالی که با خداحافظی گرم ایشون بدرقه می‌شدن پیاده شدن. زده بود رو پاز، دوباره پلی کرد؛ من وقتی می‌خواستم برم جزو وزارتخونه بشم گفتن وزیرو باید سر فلان ساعت برسونی سر جلسه‌ی مهمی که داره. وقتی نشست تو ماشین به‌ش گفتم خودتون رو محکم بگیرین. گازش رو گرفتم دست‌ام رو گذاشتم رو بوق و ور نداشتم (باجگیری افتخارآمیز دیگری از مردم و عابرین، مثل مورد ابوالفضل پورعرب). از همین محله‌ی بغلی که بابام خدابیامرز توش مغازه داشت راه افتادم. همین طور چپ و راست ماشینا رو رد کردم. سر ساعتی که می‌خواست رسوندم‌اش ولی اون جا به‌م گفتن جلسه یه ساعت دیگه شروع می‌شه. فهمیدم می‌خواضته‌ن من رو امتحان کنن باباژان (شیهه کشید و حرفی از کیفیت حال وزیر آش و لاش‌شده نگفت).
جلوی یه دختری وایساد و سوارش کرد. دختره گفت آقا جلو بانک ملت پیاده می‌شم. با خودش غرغر می‌کرد که لعنت خدا به‌شون، پدرم در اومد امروز. راننده هنوز دهن دختر بسته نشده بلند گفت هان؟ چی؟ چرا؟ کجا؟ در حالی که گاز می‌داد و ماشین رو از رو دست‌اندازا می‌پّروند تا من به موقع برسم با سؤالات کوتاه، دقیق وَ متعدد از کار گره‌خورده‌ی دختره می‌پرسید و جالب این که از جوابای نصفه‌ی اون سر در می‌آورد و هی از تو آینه باهاش صحبت می‌کرد و راهکار می‌داد؛ شکایت کن باباژان. فردا برو پیش رییس بانک شکایت کن... دختره برعکس من که تحمل کردم با آشکارسازی بی‌حوصلگی و خستگی سعی کرد جلوی نطق خسرو شکیبایی رو بگیره. با ناله گفت وای آقا توروخّدا پدرم در اومده امروز. فکر کردم با این سرعت ماشین و تعهد راننده نسبت به مشکلات سرنشینان و اعتقاد قلبی وی به برقرار کردن آی کانتکت در حین مکالمه، الان پروازکنان به گا می‌ریم. در حالی که ماشین نفیرکشان و بالاپایینپران تقدیرو می‌شکافت و جلو می‌رفت دختره گفت چند میلیون تا حالا خرج کردیما سر بیست تومن کارمزد که باید به حساب می‌ریختیم امروز کارو انجام ندادن و تا من برسم هم دیر شده بود و بعدش هم معطل‌ام کردن. لعنت به این مملکت آخوندی. راننده گفت لعنت به همه‌شون باباژان، همه‌شون غیر از طالقانی. بعد متوجه من شد که با دست قفل‌کرده نشسته بودم و قیافه‌ی دیگه نمی‌رسم و بیخود دارم می‌رم به خودم گرفته بودم. گفت دستات رو اون جور نکن دخترم. به موقع می‌رسی. گفتم خب برسم هم کارم امروز راه نمی‌افته دیر شد، اصلاً امروز نباید می‌اومدم. از اون جایی که برا هر مشکلی مرهمی می‌شناخت سریع گفت پنجاه تا بسم الله باباژان به نیت حضرت علی بگو و برو تو. مطمئن باش کارت راه می‌افته. نیت کن بگو، درست می‌شه، کارت هم انجام می‌دن. چقدر طول می‌کشه؟ می‌خوای وایسم برت گردونم؟ ریتم حرف زدن‌اش رو هم سرعت بخشیده بود چون حالا باید دو نفرو ساپورت می‌کرد. گفتم نه اگر بخوان کارم رو انجام بدن احتمالاً معطل می‌شم، شما بفرمایید. یهو پلاک یه خیابون رو کمی بالاتر نشون داد گفت ایناها رصیدیم. صاعت رو نگا کن. سر صاعتی که گفتم رزیدیم. دیدم ئه راست می‌گه. چار تا هزاری از کیف پول در آوردم و به‌ش دادم و تشکر کردم. گفت خدا بده برکت باباژان. نگه داشت و حین پیاده شدن باز هم به‌م قوت قلب داد که کارم انجام می‌شه. فقط دستام رو جلوم قفل نکنم و تو قلب‌ام بذر نشاط و امید بکارم همه چی حل می‌شه... آره شاید، ولی یهو دیدی خودم هم همراه همه چی حل شدم. تا بخوام درو ببندم و دور بشم شنیدم دختره دوباره به آخوندا و مملکت آخوندی فحش داد و خسرو (حتماً هم که سر رو داده بالا و داره از طریق آینه) پشت سر هم تکرار می‌کنه همه‌شون غیر از طالقانی، تک تک‌شون غیر از طالقانی.

Sunday, November 8, 2015

وَالله اکبر


و خدا بزرگ‌تر است
(از سلسله پست‌های سینمایی - قرآنی هارمونی ارگانیزیشن / 18+)

آدما چنان ساده حرف دل‌شون رو پنهان می‌کنن که روت نمی‌شه به روشون بیاری. این جور مواقع مثل قراردادهای صلح می‌مونن که در مقابل خشونت و انفجار و جنگ و کشتارِ پیش از خودشون (یعنی همون چیزایی که وجود خودشون رو ممکن کرده)، به قدری یواش اند که مضحک اند. هر صلحی یعنی یک پوزخند وسیع به وسعت کهکشان‌ها... جوری که دهان تبدیل به کهکشان می‌شه و اون قدر گوشه‌هاش کشیده می‌شه که از هم می‌دره و سپس چون غبار می‌پراکنه. علت مرگ؛ پوزخند به صلح. حتی بقال سر کوچه‌ی ما هم می‌دونه که صلحی در جهان نیست و هیچ صلحی جز دروغ نیست. دست دادنی در کار نیست مگر برای کش دادن دروغ. از پنهان کردن شروع کردم و دارم به کجا میرم. فرقی هم نکرد.

پنج سال از شروع جنگ داخلی در سوریه می‌گذره. حدوداً پنج سال. چه فرقی می‌کنه که دقیق‌اش رو بدونی؟ آهان می‌خوای حساب کنی پنج تا فصل بهار پنج تا تابستون پنج تا پاییز و پنج تا زمستون؟ نه اون قدرا آمار دقیق نیست.
فکر میکنی تو دل و مغز اون مردم چی می‌گذره؟ چی از سرشون گذشته؟ چی از روشون رد شده؟ تو دل بشار اسد چی؟ که همیشه و تا قبل از این که بفهمیم چه جلبی اه واس خودش، مثل این پسرخاله‌های کم‌رو و محجوب فامیل بود که تازه مدرک و کار و زن رو با هم یه‌جا گرفته‌ن و با وجود دراز بودن از فرط ادب و حیا تو چشم بزرگترای فامیل خیره نمی‌شن. تو دل اونایی که در می‌رن و وقتی زنده از تو قایق بادی بیرون می‌کشونندشون از خوشحالی این که بدبختیاشون هنوز ادامه داره و جسدشون به ساحل نرسیده زار می‌زنن. آدما مگه چی می‌خوان؟ یه چیزی باشه بخورن و یه جایی باشه بخوابن و یکی رو به عنوان جفت داشته باشن و پول و اگه شد پول‌اندوزی و آرامش نسبی و تفریح ارزون و گاهی آدرنالین. داره با ما چی کار می‌کنه؟ به جان خودش ما فرقی با حیوونا نداریم جز این که نطق می‌کنیم و گاهی فکر می‌کنیم، که اون هم زود خسته می‌شیم و سریع می‌زنیم رو کانال فکرهای اون مدلی (سکسی) و از این رهگذر تازه فلسفه هم می‌بافیم (می‌گی نه؟ واستا خودم یکی‌ش رو در ادامه رو می‌کنم). مرضی که خدا به‌ش گرفتار شده به نظرم صعب العلاج می‌آد؛ تماشای تقلا کردن جمعیتی که در نهایت پسندشون رکود و رخوت و حل شدن است و بس. صدایی می‌گه چرت نگو... که برو بابا.

اون روز دوباره تو اخبار نشون داد جایی در سوریه ویران شده. یه انفجاری رخ داده بود. دوربین داشت توی دود و خاکستر جلو می‌رفت که از کنار یه بقالی گذشت. چیپسا و پفکا بیرون مغازه داشتن زیر غبار و خاکستر دفن می‌شدن. شبیه صحنه‌های فیلم پیانیست شده بود. آدرین برادی که از اواسط فیلم به‌درستی و حقیقتاً و طبیعتاً فکر و ذکرش فقط پنهان شدن و پیدا کردن غذا ست هی به دنبال اغذیه مکان‌های خاکستری رو می‌جوره و پیش می‌ره. فیلم صحنه‌های گریه‌دار و سیاه و وحشتناک زیاد داره ولی به‌درستی (دومین و آخرین به‌درستی این پست) از فاز نظاره بیرون نمی‌آد و رویکردش به شکم و خوراکی چنان صادقانه و صمیمانه ست که نه تنها از پشت پنجره‌ش، غرایز و نیاز بشری رقت‌بار به نظر نمی‌رسن بلکه رویکردش به بشر بودن بیشتر از نگاهش به باقی مسائل (عشق از دست رفته و از دست دادن خانواده) بار دراماتیک داره. امیدوارانه‌ترین و قشنگ‌ترین صحنه‌ی فیلم اون جا ست که افسر آلمانی برای ابی دربازکن (برا باز کردن اون قوطی خیارشور غول‌پیکر) و نون می‌آره. ابی فوری از زور گرسنگی کاغذ دور نون رو جر می‌ده و می‌بینه یه چیز کاغذپیچ‌شده‌ی دیگه م هست. با دستایی که از دوری و کهنگی، کثیف و زمخت شدهن پاکت کوچیک رو می‌شکافه و ناگهان یه کپه مربای قرمز رنگ که بر خلاف فاز سخت زمان و مکان وَ همه‌ی چیزهای جامد موجود در صحنه مایع اه، مثل یه چیز لوکس و تزیینی و نالازم و ناگهانی و شادی‌بخش و شُل، با تلألویی مثل خورشید طلوع می‌کنه وسط فیلم و می‌ریزه بیرون. حالا اگر ایران بود و کارگردان ایرانی (هر کدوم‌شون، جز داریوش مهرجویی که جوهر سینما و روایت رو شناخته و الهی مستدام باشه)، می‌گفت چرا جنگ و کشتار و سیه‌روزی رو به شیرینی و مربا تقلیل بدیم؟ بابا مسئله جدی اَست... و بدین ترتیب اصلاً چنین صحنه‌ای ساخته نمی‌شد.
ابی (که می‌گن برای گرفتن حس بازی تو پیانیست دوست‌دخترش رو ول کرد و خونه و ماشین‌اش رو فروخت و حساب بانکی‌ش رو بست تا عملاً پاکباخته باشه و هیچ‌چیِ هیچ‌چی نداشته باشه و صاحب و مالک کسی یا چیزی نباشه و لم یلد وَ لم یولد) چقدر دیدنی این صحنه رو بازی کرده. در حالی که جا خورده، از خوشحالی چشماش رو می‌بنده و یه صدای خفیفی در می‌آره و بعد با عشق و لذت انگشتش رو فرو می‌کنه توی مربا. بیننده هم رفتار ابی رو تقلید می‌کنه؛ ناخودآگاه لبخنده رو می‌زنه و از هضم شعف وارده وا می‌مونه سپس می‌گریه و لنگی رو که از قبل تدارک دیده جلوی فیلم و ابی و رومن پولانسکی (که خودش اون روزای سیاه سیطرهی نازیسم و داداشاش فاشیسم و ریسیسم رو به چشم دیده) پهن می‌کنه. نون که خب نون هستش و جاش رو چشم ما ست ولی معادل عشق اه و قرار هست بساطی فراهم کنه تا گرسنگی رو برطرف کنه، لکن مربا این‌جا حکم ارگاسم رو داره که قبل‌اش اصلاً نمی‌دونی وجود داره و اگر وجود داره کجا ست و چی هست. یهو پرزنان از بالا روت فرود می‌آد و نقطه‌ی پایانی می‌ذاره بر خستگی‌های تن تکیده‌ی عشق (مثلاً).

جایی که بقالی باشه یعنی زندگی هم هست و دیدن از بین رفتن زردا و نارنجیا و پاکتای براق خوراکی‌های یه بقالی زیر توده‌ای از رنگ خاکستری به اندازه‌ی در هم شکستن یه محله دردآور اه. دوربین رسید به محل تجمع مردم. یکی از قشنگیای دنیا اون جا ست (دومین اون جا ست این پست رو شاهد هستیم) که حادثه‌ای پیش اومده و یه عده دارن سراسیمه می‌دوئن تا زنده‌ها رو نجات بدن. نهیلیسم نهادینه‌شده در درون‌ام فریاد می‌زنه که این نیز دروغی دیگر است، در نهایت پشیمانی ست، ولی علی‌رغم همه چیز حتی پوچی... قشنگ‌ترین است وَ مربوط‌ترین چیز به خدا، طوری که دوست دارم همیشه آدما رو تو این وضعیت ببینم؛ در حال دویدن برای نجات جان دیگری.
چند نفر اون جلوتر مشغول بودن و چند نفر عقب‌تر ایستاده بودن ببینن کسی زنده بیرون کشیده می‌شه؟ همه الله اکبر می‌گفتن. اول و آخر همه چیز می‌گیم الله اکبر. یعنی اگر رزمندگان اسلام خوشحال بشن که کاتیوشا خوب شلیک شده می‌گن الله اکبر و ترجمه‌ش می‌شه: توجه کن خدا بزرگ‌تر از این کاتیوشا ست. اگر همون کاتیوشا جایی که باید، فرود بیاد و همه چیز رو در هم بپاشه عزیزانی که از برخورد کشته نشده‌ن می‌گن الله اکبر که یعنی خدا از مرگ در اثر برخورد کاتیوشا بزرگ‌تر است، اگر حادثه‌ی بدی اتفاق بیفته و بمب بیفته وسط محله می‌گن خدا بزرگ‌تر از رنج و خون و ویرانی ست. اگر قذافی رو گرفته باشن می‌گن خدا بزرگ‌تر از سلطان است، بزرگ‌تر از انسان، بزرگ‌تر از انسانیت وَ بعد به شکل فجیعی اسیرشون رو لت و پار می‌کنن. خلاصه الله اکبر خیلی کاربرد داره. ما که از فشار خوشی یا بدبختی زیادی سنگین شدیم خودمون رو با الله اکبر سبک می‌کنیم و توپ رو می‌ندازیم تو زمین اون. می‌گیم یعنی ای بزرگ‌ترین، نشستیم ببینیم #چی‌کا می‌کنی.

خداوند سراسر قرآن اما اگرهای پشم‌ریزونی آورده ولی به چشم من سوزناک‌ترین‌شون جایی ست که می‌گه فرعون داشت غرق می‌شد و در آخرین لحظه (انگار فیلم اسپیلبرگ بوده) گفت موسی یاری‌ام کن ولی اگر می‌گفت خدایا یاری‌ام کن و ایمان می‌آورد نجات‌اش می‌دادیم. عجب... عزیز من، مسلم اه که تو به هر حال فرعون رو نجات نمی‌دادی و اینا همه‌ش بهانه ست. اون بیچاره عمرش به دنیا نبوده. حالا باهاش لج داری درست ولی این کون‌سوزیا برا چی اند آخه؟ شما (سعی دارم مؤدب باشم) صدها کودک مهاجرو طی این سال‌ها از آب سنگین دریا نجات ندادی. چرا؟ چون از اقیانوس بزرگ‌تر ای، بزرگ‌تر و بزرگ‌تر، خیلی بزرگ‌تر. بابت این همه بزرگی دستت هم درد نکنه ولی حالا اومدی چی می‌گی؟

یهو یه پسری از بیرون تصویر دویید اومد بین تماشاگران وایساد. موهاش و پشت‌موهاش رو که دو چیز مستقل بودن خیلی دقیق و تمیز سشوار کشیده بود و لَخت کرده بود و بعد با ژل و تافت شق و رق وایسونده بودشون. لباسش از اینا بود که اپل‌دار به نظر می‌آد و بدن بادی بیلدینگی‌ش رو به خوبی نمایش می‌داد، با این حال شدت انفجار باعث شده بود با پیژامه خمره‌ای راه راهش بدوئه بیاد. کمی مونده به فاجعه دست به کمر وایساد. محله‌شون بود و ممکن بود خونه‌ی اونا باشه که با انفجار نابود شده ولی الله اکبر... خدا از محله، خانه، سرپناه، زیبایی و زندگی بزرگ‌تر است و اگر بخواد اون موها رو براش نگه می‌داره ایشالله.
چقدر ساده و عجیب. رنج و بدبختی هر بخشی از آدمیان؛ مهاجرین، بی‌پول‌ها، زیادی پولدارای بدبخت، یتیم‌ها، فقرا، گداها (جفت‌اش دو تا ست)، معتادها، زندانی‌ها، بیمارها، جنگ‌زده‌ها... بعد از وقوع چنان به خودشون منحصر می‌شه که هر چقدر رحم و عاطفه و مروت هم خرج کنی و بخوای و بتونی کمک کنی باز اون رنج از بیرون جز نمایش به نظر نمی‌آد. به هر حال تو جدا ای و "داخل" نیستی و تماشاگر ای. اگر اون نمایش زیاد ناراحتت کنه می‌خوای زودتر صداش رو خفه کنی و مشغول نمایش خودت بشی. انگار هر کس برای بدبختی خاص خودش انتخاب می‌شه و فقط همین طوری اه که از بقیه جدا می‌شه.

تو پیانیست، خونواده‌های گتونشین هر چی دارن می‌آرن بیرون می‌فروشن تا نون و سیب‌زمینی بخرن. بی‌خانمان‌ها م سر یه قابلمه جوی پخته با هم می‌جنگن و به ذلت می‌افتن. ابی می‌رسه به برادرش و کمک می‌کنه بساط بی‌رونق‌اش رو جمع کنه. می‌پرسه چی فروختی امروز؟ برادره می‌گه فقط ابله داستایوفسکی (ساده نگذری. همین خودش یک دنیا حرف توش داره). زمانی هم از کنار دو نفر رد می‌شن که یکی‌شون همزمان با مشاهده‌ی در رفتن جون یکی زیر بار بدبختی، داره به اون یکی می‌گه من که دیگه به خدا باور ندارم... چون ما بشر ایم و طاقت حمل بار مسئولیت رو بر شانه‌های نحیف و شکننده‌ی انسانی‌مون نداریم. مدتی بعد، که ابی و خانواده‌ش منتظر نشسته‌ن که ببینن کجا می‌برن‌شون پدره می‌گه هر چی پول دارین در آرین. یه پسرک فروشنده رو که داره لای جمعیت قدم می‌زنه صدا می‌کنه و پولای جمع‌شده رو به‌ش می‌ده که فقط به یه شکلات مستطیل‌شکل کوچیک می‌رسه. یه نصفه تیغ از کیف پول‌اش در می‌آره و شکلاته رو شش قسمت می‌کنه و هر کدوم یه تیکه می‌خورن. دقایقی بعد موقع سرازیر شدن به سمت قطار و بعد به سمت اردوگاه، وسط صف ابی به خواهرش می‌گه مسخره ست که حالا دارم این رو می‌گم ولی کاش بیشتر می‌شناختم‌ات. خواهره می‌گه ممنون ام که گفتی (گریه). یه کم جلوتر یه افسر آشنا ابی رو از صف فشرده‌ی آدما می‌کشه بیرون و مثل گونی می‌ندازت‌اش یه گوشه و می‌گه فرار کن. ابی می‌خواد بر گرده که یارو به‌ش می‌گه دیوونه من جون‌ات رو نجات دادم، در رو ولی ندو. اون که داره هاج و واج به پدر و مادر و دو خواهر و برادرش نگاه می‌کنه که دارن به زور چپونده می‌شن تو قطار، تلوتلوخوران و مردد بر می‌گرده و از ایستگاه می‌ره بیرون و تو تنهایی و خلوتی خیابون می‌زنه زیر گریه. هی زار می‌زنه و راه می‌ره و نمی‌دونه به کجا می‌ره. ما هم این ور جلوی تلویزیون هر چقدر خودمون رو بزنیم کم زدیم. خوشبینانه فرض می‌کنیم و قطع به یقین ایم که حتماً همه اون آخرین لحظه به یاد هم بوده‌ن و انگار کنار هم بوده‌ن، چون خدای هر کس اون قدر راسخ و بزرگ و گسترده ست که همه جا رو افق تا افق پوشونده.

تو ویکی‌پدیای اشپیلمان خوندم که دیگه هرگز افراد خونواده‌ش رو نمی‌بینه و هیچ یک از اون‌ها جون سالم به در نمی‌برن...
که خب معلوم بود. نکنه از خلال ویکی‌پدیا منتظر معجزه بودی؟